Lieven De Pril, Co-auteur, vormingswerker

-Ongeveer 3 jaar geleden werd ik gebeld door Hilde. Ze is budgetbegeleidster en vroeg of een gezin met vier jonge kinderen voedingsondersteuning kon krijgen.
Ik werk voor de organisatie "welzijnsschakels", dat zijn vrijwilligersgroepen die actief zijn rond armoede in hun eigen buurt of omgeving. Sommige groepen geven voedingsondersteuning. Het is een manier om in contact te komen met gezinnen met een laag inkomen.
De doelstelling van zo'n groepen reikt veel verder. Ze willen een relatie, een vriendschap, een bondgenootschap opbouwen tussen mensen met en zonder armoede-ervaring, hen samen brengen in groep om ervaringen uit te wisselen, samen problemen aankaarten en aanpakken.
Hilde was direct enthousiast over die manier van werken en ik verwees door naar een groep in de gemeente van het jonge gezin.

-Bij toeval kwam ik nadien zelf ook in contact met het gezin van Emilie en Nico. Het klikte tussen ons en er groeide een warme vriendschap. In  augustus 2007 tijdens één van de vele babbels zei Emilie dat ze haar levensverhaal op papier wilde laten zetten. Ze schreef zelf gedichten over haar leven en gevoelens. Ooit las ze het verhaal van een zekere Dave Pelzer en dat had haar erg geraakt en betekende veel voor haar. Ze droomde er van om ook zo iets te hebben en zocht daarvoor hulp. Ik was in verlof en ik dacht in mijn naïviteit: op een maandje zal dat wel lukken... Ik kocht een dictafoon en de opnames en het uitschrijven startten. In totaal namen we 40 uur getuigenissen op van Emilie, Nico, Hilde, de vrijwilligers van de welzijnsschakel en de dochter van 10 jaar.

-Na 6 maanden waren alle puzzelstukjes eindelijk in elkaar gepast en in de juiste volgorde op papier gezet.  Een 10tal kritische lezers namen dit eerste boekje van 150 bladzijden door en vonden het goed, maar de karakters van de personages en hun emoties konden grondiger uitgewerkt worden.

-Ik ben echter een vormingswerker, geen romanschrijver.
In die periode las ik toevallig het boek "Pril Geluk" van Guy Didelez, gebaseerd op een waar gebeurd verhaal.
Ik belde naar Guy en ons eerste telefoontje duurde wel een uur. Guy was door de uitgeverij Manteau gevraagd om een roman te maken over verborgen armoede in Vlaanderen. Hij wilde net starten in de paasvakantie (2008) met een zoektocht naar een getuige.
We spraken af bij ons thuis en we gingen samen langs bij Emilie en Nico.
Dat was het begin van een vruchtbare samenwerking en een nieuwe reeks diepgaande interviews die meer ingingen op de details in hun leven.

-Gezien het verhaal zich in Aalst en de streek erboven afspeelt, wil ik een toepasselijke vergelijking maken. Het leek mij alsof gedurende maanden altijd meer pellen van de ajuin verwijderd werden en dat we steeds dichter bij de kern van hun leven kwamen. Ik mag zeggen dat het voor mij serieus confronterend was. Verschillende nachten lag ik wakker, lag ik te denken aan wat ik de voorbije dagen gehoord had.

-Guy schreef alles opnieuw uit in een soort "skelet" waarbij het leven van Emilie opgedeeld werd in 5 levensfasen.
Caro die ervaringsdeskundige is in de armoede en sociale uitsluiting en Lieve die werkte bij Armoede-in-zicht en als psychologe vaak begeleiding opnam van gezinnen in armoede en ikzelf lazen alles door. We gaven tips en deden voorstellen.
Toen kon Guy aan de slag met het uitschrijven van de romanversie en  speelde ik verder tussenpersoon met het gezin van Emilie en Nico.

-Bijna wekelijks had ik contact met hen. Ondertussen viel er van alles voor in hun gezin. In een gezin in armoede gebeurt er soms meer in een half jaar dan in een gans mensenleven bij een gezin uit de middenklasse. Sommige zaken werden in de roman opgenomen.
Ik noteerde ook grappige gebeurtenissen, sommige uitspraken die Guy  konden inspireren en die de sfeer in het gezin weergaven.

-Zo kwam ik op een bepaald moment bij hen over de vloer en Emilie en Nico zaten elk met een klein kindje op hun schoot. Een vriendin had slagen gekregen van haar vriend en ze was halsoverkop naar hen gevlucht omdat ze niet naar een vluchthuis wilde. Ze vreesde dat dan haar kinderen geplaatst zouden worden.
Enkele weken lang hebben ze voor het gezinnetje  gezorgd en mee naar een oplossing gezocht. Die solidariteit met anderen die het moeilijk hebben is mij verschillende keren opgevallen.

-Wat ik ook merkte was dat veel zaken die ik in vorming over armoede vertelde, in het gezin van Emilie en Nico op een schotelde gepresenteerd kreeg. Ik vertel dat armoede een kluwen van problemen is op vlak van wonen, onderwijs, gezondheid, financies, werk, voeding...
Als jullie het boek gaan lezen zullen jullie merken dat al die levensdomeinen aan bod komen.
Ik vertel als ik vorming geef ook over wat armoede met mensen doet aan hun binnenkant, hoe ze er soms onderdoor gaan, dat er relatie- of verslavingsproblemen kunnen ontstaan door de stress en dat gebeurtenissen  uit de jeugdjaren, mensen lang blijven achtervolgen.
Ook die zaken hoorde ik bij Emilie en Nico.

-Soms begreep ik niet wat ze doen of deden. Samen met hen ben ik op zoek gegaan naar redenen . Het was immers belangrijk om een roman goed te kunnen schrijven en de karakters op een waarachtige manier gestalte te kunnen geven, dat Guy en ik  het waarom van hun gedrag begrepen.
Soms zaten we vast en ben ik bij buitenstaanders te rade geweest. Ik nam contact op met psychologen en hulpverleners en stelde vragen zoals:
Hoe kan het dat Nico Emilie zo veel sloeg en haar tegelijk heel graag zag?
Waarom keert Emilie telkens toch weer terug bij haar vriend, na alle problemen?
Komen psychisch , lichamelijk en sexueel geweld vaak voor bij gezinnen die in (generatie-)armoede leven?
Door de zoektocht heen hebben antwoorden gekregen op die vragen.

-Guy en ik voelen allebei veel sympathie voor het koppel en hun familie en we wilden dat de lezers ook diezelfde sympathie en bewondering voor hen voelden. Daarom wilden we echt weten waarom ze voor buitenstaanders op het eerste zicht domme zaken deden. Als wij de dramatische gebeurtenissen konden plaatsen, kon Guy dat in zijn schrijven verwerken zodat het ook mogelijk was voor de lezers.

-Gelukkig is het boek niet allemaal kommer en kwel, integendeel.
Er zitten ook mooie romantische en humoristische scènes in. Guy zei op een bepaald moment: dit is een boek om een Vlaamse televisiereeks van te maken. Aan kleurrijke feiten geen gebrek: naast verhalen over deurwaarders, verhuizen, een brand, een diefstal, drugsgebruik, honger, ruzie, zijn er ook de blije geboortes, de feesten, soms hilarische scènes op school en in het uitgangsleven en  vooral  vriendschap en veel liefde voor elkaar en voor de kinderen, ...

-Terwijl Guy bezig was met het uitschrijven van de roman liet ik de afgewerkte stukken lezen aan Nico en Emilie. Wij  konden samen aanvullen, schrappen of commentaar geven. Guy was de romanschrijver en wij de romanschrappers.
Ik moet zeggen: meestal waren we het direct met elkaar eens.
Soms heeft de logica van Guy, de schrijver  het gehaald, op ander momenten de visie van de vormingswerker.

-Het was wel komisch dat Emilie en Nico telkens zelf met spanning uitkeken naar het volgende deel. Emilie zei op een bepaald moment: "ik wil weten wat er nu gaat gebeuren". Als er één iemand was, die wist wat er ging gebeuren was zij het wel. Het geeft wel aan dat Guy spannend kan schrijven.
Nico's commentaar was bemoedigend. Hij vond dat Guy dialogen schreef die perfect weergaven hoe Emilie in het echte leven was.

-E en N vonden dat het schrijven van dit boek voor hen anderhalf jaar gratis therapie was. In feite verdient ieder gezin in armoede iemand naast zich, die met hen in vertrouwen op weggaat en samen met hen de chaos waarin ze  zitten helpt ontrafelen. Nadien is het immers makkelijker om een lijn in je leven te krijgen.
Dat blijkt in de praktijk ook het geval te zijn bij het gezin van Emilie en Nico. We duimen voor hen en geloven in hun mogelijkheden en hun kracht om verder vooruit te raken.

-Deze roman is HUN boek! Zonder hun inzet en hun volhouden was dit er nooit gekomen. Ze hebben diep willen graven in hun ziel en hun verleden. Maar het is de moeite waard gebleken.
Ik wil dan ook mijn heel groot respect voor hen uitdrukken. Ook hun familie bewonder ik.
Het is niet altijd de mooiste kant van hun leven die beschreven wordt in de roman.
Het is duidelijk dat iedereen er een rugzak vol problemen mee moet sleuren.

-Omdat deze roman zijn mogelijkheden heeft om mee te werken rond armoede maar ook zijn beperkingen, heb ik met hulp van onze oudste zoon een website vol achtergrond gegevens gemaakt.
Er staan interviews, gedichten en brieven van Emilie, belangrijke achtergrondinfo over armoede, websites en literatuur vermeld.

-Tenslotte wordt er ook een vormingspakket uitgewerkt samen met de vzw Cedes.
Dit pakket zal bovendien zo toegankelijk gemaakt worden dat niet alleen hulpverleners, onderwijs mensen , beleidsmakers er iets mee zijn. Er kan ook mee gewerkt worden samen met mensen in armoede, zodat zij dezelfde ervaring als Emilie en Nico kunnen hebben: zicht krijgen op de rode draad in hun leven in armoede en de mogelijkheden die ze in zich hebben of die de buitenwereld te bieden heeft om de cirkel van armoede te doorbreken.